Ο ρόλος των φυτών στο ενυδρείο είναι πολύ πιο ουσιαστικός από τον απλά διακοσμητικό ρόλο που πολλοί από εμάς πιστεύουμε… Αποτελούν ένα κρίκο στην αλυσίδα του τεχνητού βιότοπου που έχουμε φτιάξει και παίζουν σημαντικό ρόλο στην διαχείριση των ρύπων του και γενικότερα στην σωστή λειτουργία του. Αυτό βέβαια με την σειρά του σημαίνει ότι για να λειτουργήσουν θετικά πρέπει να ξέρουμε τις απαιτήσεις τους και την φροντίδα που απαιτούν για να αναπτύσσονται σωστά.

Υπάρχει μια σειρά από λόγους που κάνουν σημαντική την παρουσία των φυτών στο ενυδρείο:

1.Είναι το οξυγόνο που απελευθερώνουν στο νερό, στοιχείο που είναι πολύτιμο για τα ψάρια και τους μικροοργανισμούς που ζουν στο ενυδρείο. Όταν τα φυτά είναι πυκνά λειτουργούν όπως τα δάση στην φύση, που είναι ο σημαντικότερος προμηθευτής οξυγόνου. Η ποσότητα του οξυγόνου που απελευθερώνουν είναι περισσότερη από αυτή που παράγουν άλλα τεχνητά μέσα, όπως είναι οι αεραντλίες.

2.Πολύ σημαντική είναι και η δέσμευση και επεξεργασία των ενώσεων του αζώτου (NH3/ΝΗ4, NO2, NO3) που παράγονται σε αφθονία από τα ψάρια. Όσο πιο γρήγορα αναπτύσσονται τα φυτά, τόσο μεγαλύτερες ποσότητες αυτών των ουσιών δεσμεύουν και απομακρύνουν από το νερό. Με το συστηματικό κλάδεμα και το αραίωμα των φυτών απομακρύνουμε από το ενυδρείο και αυτές τις ουσίες που μεταφράζονται σε μάζα των φυτών αυτών.

3.Τα φυτά προσφέρουν επίσης μια θαυμάσια επιφάνεια για να εγκατασταθούν και να αναπτυχθούν βακτηρίδια και μικροοργανισμοί που τα μεν πρώτα βελτιώνουν την ποιότητα του νερού, και οι δεύτεροι προσφέρουν τροφή στα νεογέννητα ψαράκια. Επιπλέον υγιή και πυκνά φυτά βοηθούν στον έλεγχο της ανάπτυξης της άλγης.

4.Για τα ψάρια, τα φυτά προσφέρουν επίσης προστασία, όταν θέλουν να κρυφτούν ή να ηρεμήσουν, αλλά και χώρο για να αναπαραχθούν. Πολλά ψάρια δείχνουν τα φυσικά χρώματα τους και την συμπεριφορά τους μόνο όταν τους προσφέρεται περιβάλλον με πολλά φυτά. Κάποια είδη γεννούν μόνο σε φυτά με πολύ λεπτό φύλλωμα, ενώ άλλα προτιμούν πλατύφυλλα φύλλα όπως τα είδη Cryptocoryne και Echinodorus. Για τα νεαρά ψάρια το πυκνό φύλλωμα προσφέρει προστασία από τους επίδοξους κυνηγούς τους.

5.Πέρα από όλα αυτά βέβαια σημαντικό ρόλο παίζουν τα υγιή φυτά και στην εικόνα που παρουσιάζει το ενυδρείο. Είναι το στοιχείο που δίνει χρώμα, αλλά και συντελεί στην χαλαρωτική αίσθηση που προσφέρει το πράσινο χρώμα.

Φροντίδα των φυτών στο ενυδρείο

ΑΛΛΑΓΕΣ ΝΕΡΟΥ: Πρόκειται για απαραίτητη εργασία στην συντήρηση γενικώς του ενυδρείου, που παίζει και για τα φυτά ένα πολύ σημαντικό ρόλο. Βλαβερές ουσίες που επηρεάζουν αρνητικά την ανάπτυξη των φυτών απομακρύνονται και κρατιούνται σε ανεκτές ποσότητες. Πιθανή απομάκρυνση χρήσιμων για τα φυτά ουσιών με την αλλαγή μέρους του νερού, μπορεί να αποκατασταθεί με την προσθήκη λιπασμάτων.

ΛΙΠΑΝΣΗ: Για την σωστή ανάπτυξη των φυτών χρειάζονται κάποια συστατικά και μικροστοιχεία. Τα φυτά και τα δέντρα μέσα ή έξω από το νερό χρειάζονται σε γενικές γραμμές τα ίδια στοιχεία. Μόνο που στο νερό του ενυδρείου κάποια από αυτά τα στοιχεία βρίσκονται χωρίς να φροντίζουμε εμείς για αυτό, ενώ κάποια άλλα ή βρίσκονται σε ελάχιστες ποσότητες ή καθόλου. Ένα από τα πιο βασικά στοιχεία που θέλουν τα φυτά είναι το Διοξείδιο του άνθρακα. (Να σημειώσουμε, ότι η χρήση του διοξειδίου του άνθρακα σε ένα φυτεμένο ενυδρείο βοηθάει καταλυτικά στην ανάπτυξη των φυτών. Χωρίς την απαραίτητη συγκέντρωση διοξειδίου του άνθρακα στο νερό, τα φυτά δε μπορούν να φωτοσυνθέσουν επαρκώς, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να παράγουν την απαραίτητη ενέργεια που χρειάζεται για τις απαραίτητες βιολογικές λειτουργίες τους).

Συμπερασματικά, τρόποι με τους οποίους μπορούμε να προσθέσουμε τα θρεπτικά στοιχεία που χρειάζονται τα φυτά για να μεγαλώσουν και να αναπτυχτούν στο ενυδρείο μας είναι:

1. Υγρά λιπάσματα που απευθύνονται σε ενυδρειακά υδρόβια φυτά.
2. Με την προσθήκη ταμπλετών λιπάσματος στο υπόστρωμα.
3. Με την χρήση υποστρώματος πλούσιο σε θρεπτικά στοιχεία κατά το στήσιμο του ενυδρείου. Το πάχος του υποστρώματος να είναι 2–4cm και συνολικά μαζί με το χαλίκι που θα επιλέξουμε 8-10cm για να έχουμε την καλύτερη στήριξη και ανάπτυξη των φυτών.
4. Με αλλαγές νερού από το δίκτυο ύδρευσης ή από αντίστροφη όσμωση (με προσθήκη ιχνοστοιχείων και αλάτων) ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Να σημειωθεί επίσης, ότι η χρήση τροφής για το τάισμα των ψαριών μας βοηθά έμμεσα στην προσθήκη ιχνοστοιχείων στο νερό του ενυδρείου. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει, για κανένα λόγο , ότι θα πρέπει να ταΐζουμε περισσότερο από το κανονικό τα ψάρια μας!

ΦΩΤΙΣΜΟΣ: Το φως είναι η «μηχανή» των φυτών, τα οποία μαζί με αυτό, το διοξείδιο του άνθρακα και το νερό παρασκευάζουν τα θρεπτικά συστατικά που τα θρέφουν. Στις τροπικές περιοχές η μέρα διαρκεί κατά μέσο όρο 10-12 ώρες αλλά όπως γνωρίζουμε δεν υπάρχει η ίδια ένταση φωτός από την πρώτη έως την τελευταία ώρα. Άρα η χρήσιμη ένταση φωτός για τα φυτά είναι μικρότερης διάρκειας. Περίπου 8 ώρες είναι αρκετές για ένα ενυδρείο (είναι βέβαια ένας γενικός κανόνας γιατί η διάρκεια του φωτισμού έχει να κάνει με το είδος του ενυδρείου). Η φωτοπερίοδος στο ενυδρείο μας θα πρέπει να είναι σταθερή όπως είναι και στην φύση. Για να το επιτύχουμε αυτό χρησιμοποιούμε έναν χρονοδιακόπτη τον οποίο έχουμε ορίσει να ανάβει και να σβήνει την συγκεκριμένη ώρα. Για να προσομοιώσουμε όσο περισσότερο γίνεται την φύση ανάβουμε τα φώτα για 4 ώρες μετά τα σβήνουμε για περίπου 2 ώρες και εν συνεχεία τα ανάβουμε για άλλες 4 ώρες. Αυτό δεν βοηθάει μόνο στο να ξεκουραστούν τα φυτά αλλά και στο να κρατήσουμε την άλγη σε ελεγχόμενα επίπεδα.

ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ: Κάθε ζωντανός οργανισμός πρέπει να διαθέτει την σωστή θερμοκρασία, έτσι ώστε να διαθέτει ζωντάνια και υγεία. Τα περισσότερα ενυδρεία που έχουμε στα σπίτια μας φιλοξενούν ψάρια και φυτά που προέρχονται από τροπικές περιοχές. Σε ένα τέτοιο ενυδρείο λοιπόν η θερμοκρασία πρέπει να κυμαίνεται μεταξύ 26-27 βαθμούς Κελσίου.

Φύτευση των φυτών του ενυδρείου

• Βγάζετε το φυτό από το καλαθάκι και αφαιρείτε πολύ προσεκτικά τον πετροβάμβακα ο οποίος καλύπτει τις ρίζες του φυτού.
• Κόβετε ελαφρά τις άκρες των ριζών (αν είναι πολύ μεγάλες) πριν από την εμφύτευση με ένα ψαλίδι και απομακρύνετε τα μαραμένα και φθαρμένα φύλλα.
• Έπειτα ανοίγετε μια τρύπα πιέζοντας με το χέρι στο βυθό. (Για ακόμα καλύτερα αποτελέσματα χρησιμοποιούμε τσιμπίδα για φυτά)
• Τοποθετείται τις ρίζες με προσοχή στην τρύπα και τις καλύπτεται με χαλίκι.
• Πιέζετε το χαλίκι με προσοχή ώστε να στερεωθεί και τραβάτε το φυτό ελαφρά προς τα επάνω ώστε οι ρίζες του να έχουν ξανά φορά προς τα κάτω.

Πόσα φυτά πρέπει να τοποθετούνται στο ενυδρείο

Ένας γενικός κανόνας για την σωστή και επαρκή φύτευση είναι:

Αριθμός των φυτών: (Μήκος σε εκατοστά x Πλάτος σε εκατοστά) / 50 (δηλ.για ένα ενυδρείο 100εκ.x40εκ. Μπορούν να τοποθετηθούν περίπου 80 φυτά). Αυτό αποτελεί έναν γενικό κανόνα, διότι θα πρέπει να συμπεριλαμβάνουμε στις παραμέτρους το μέγεθος των φυτών και την ανάπτυξη τους.

Ένα μέρος των φυτών θα πρέπει να αποτελείται από φυτά που μεγαλώνουν γρήγορα, τα οποία θα απομακρύνουν από την πρώτη μέρα τις βλαπτικές ουσίες που περιέχουν άζωτο από το νερό.